Kuddedier doet liever wat het niet mag

Het populaire televisieprogramma “Ook getest op mensen” toonde reeds aan hoe graag de mens zich als kuddedier gedraagt.

Copieergedrag

Psychologen zijn er van overtuigd dat mensen de neiging hebben om het gedrag van andere mensen over te nemen. Wat ook op valt is dat mensen liefst anderen zich zo zien gedragen zoals zij zichzelf gedragen. Voor anders gelovigen maakt dat het juist zo moeilijk omdat de gemeenschap geconfronteerd wordt met het anders zijn of het niet houden aan traditionele gebruiken waaraan de gemeenschap houdt.

Nederlands: De Jeugd van Tegenwoordig (Nederla... — Nederlands: De Jeugd van Tegenwoordig (Nederlandse rapformatie) (Photo credit: Wikipedia)

Psychologen Lieven Brebels, sociaal psycholoog aan de HUB, en Patrick van Veen observeerden enkele mensen die dachten een bepaalde test te doen en mensen in een lift. Zij gingen na hoe ver mensen wilden gaan om deel uit te maken van de groep. Bij een oog test waarbij het langst streepje moet aangeduid worden geven de acteurs een korter streepje als het langste aan. En wat horen wij, de test persoon geeft juist hetzelfde (verkeerde) antwoord als de voorgaande antwoordgevers. Hans, de testpersoon gaat mee met de antwoorden van de groep. Zelfs tot vijf keer volgt Hans blindelings de kudde. Gerda, die wel zegt wat zij waar neemt, zit heel onwennig te draaien en keren als zij de foutieve antwoorden van de anderen hoort. Zij gaat ook de vraag stellen of zij het wel goed begrepen heeft. Dit doet zij ook bij haar buurman. “Dat ik dat altijd anders heb, dat versta ik niet.” Zij vroeg zich ook af of zij een andere invalshoek had. Zes andere kandidaten laten zich niet beïnvloeden door de groep. Maar anderen nemen eigenlijk onder een bepaalde ‘groepsdruk’, door dat zij steeds de anderen anders horen antwoorden, die foute antwoorden over. “Ik ga maar de boot volgen” is het antwoord van een van de testpersonen. “Ik dierf eigenlijk niets anders zeggen” is voor ons een veel betekenend antwoord. In onze gesprekken met mensen merken wij dit zeer veel op als wij het over hun geloof hebben en daar dieper gaan in graven. Eerst vertellen zij het meest gangbare en confirmeren zij wat de goegemeente ‘normaal denkt’. Ook valt op dat sommige mensen de gedachte van de groep, ook al komt dat niet overeen met wat zij werkelijk zien, willen confirmeren. Op de vraag welke de hoofdstad van Vlaams Brabant was gaven slechts twee getesten hun eigen mening terwijl de andere zeven zoals de anderen Antwerpen op gaven. Volgens Patrick van Veen komt het gelijk anderen van de groep doen omdat men een goed gevoel wenst te creëren en een stukje vertrouwen naar elkaar wenst te scheppen. Als je jezelf buiten de groep plaatst loop je risico’s. Hij geeft ook het voorbeeld van een kudde buffels. Deze zullen bij elkaar blijven zodat wolven geen schijn van kans maken om de kudde aan te vallen. Wolven doen het in roedels, koeien in kuddes, vissen in scholen en algen in kolonies.

Drank

Ook betreft het drank en feestgedrag kwam men tot gelijkaardige inzichten betreft het kudde gedrag en ideeën die mensen hebbne over bepaalde zaken en hoe zij denken enkel tot bepaalde toestanden te komenindien zij mee gaan of iets moeten gebruiken om dat gevoel te krijgen.

De jeugd van tegenwoordig, volgen “Ook getest op mensen”: als ze één ding goed kunnen, is het feesten. En alcohol drinken.

Maar heb je die drank nodig om je dronken te voelen en om je te amuseren? Ook getest op mensen trok naar een fuifzaal met een vat alcoholvrij bier. En wat bleek, iedereen bleek zich even goed te amuseren en ook uit de bol te gaan, maar zonder de agressie die alcohol teweeg brengt. sommigen geraakten zelfs ook in een roes en dachten zat te zijn. Zij stonden versteld als zij de promillemeter op nul zagen staan.

Openbare plaatsen

Ook op openbare plaatsen kan men merken dat er bepaalde verwachtingen van gedragingen zijn. Zodra een bepaald gedrag hier van afwijkt valt dat op. Maar ook kan men merken dat bepaalde gedragingen een gedragswijziging bij anderen kan uitlokken. Dat ziet men in Engeland bijvoorbeeld duidelijk op de roltrappen, waar verwacht wordt dat iedereen die stil wil blijven staan dat aan de rechter kant doet zodat diegenen die voort willen maken langs links kunnen passeren. Als men op de bus wacht of aergens op zijn beurt moet wachten wordt er verwacht dat men dat in lijn doet. Zij die daarvan afwijken worden (terecht)a ls asociaal gerekend en scheef bekeken.

In een lift wilden de mensen graag allemaal met hun gezicht in dezelfde richting staan. Mensen voelden het vreemd aan indien iemand anders ging staan dan de meerderheid.

Opvallend is dus dat de meerderheid het liefst doet en zegt wat anderen doen en zeggen.

Uitkomen voor eigen mening

Durven uitkomen voor een eigen mening lijkt dan niet zo makkelijk. Maar toch zijn er enkelen die, ook al voelen zij zich daarbij soms wat onwennig, toch nog hun eigen mening zeggen. Uiteindelijk geven zij de voorkeur om toch hun eigen gedacht te zeggen.

En jij? Jij doet het liever alleen, toch?

Wat als je iets al of niet mag doen?

Verbod en gebod

Met een test op verboden viel op dat indien er een speciale, vreemde boom, met een vrucht in, een doodgewone volle appel, en er niets bij de boom staat, zijn er weinigen die aandacht aan de boom schenken en slechts drie op 250 voorbijgangers die de appel in de boom ouden willen aanraken. Staat er daarentegen een gebodsbord “Afblijven” bij dan valt op dat het verbod om de appel aan te raken als het ware een aantrekkingspool wordt.

Men kon bij deze test zien hoe het kon verlopen zijn in de Tuin van Eden bij de eerste mensen Adam en Eva en hoe de erfzonde kan ontstaan zijn. God had hen een verbod gegeven en dat maakte het juist zo veel te meer aantrekkelijker om meer te willen weten van die boom. Eerst viel de speciale boom, met wilgen bladen in plaats van appelbroombladeren, aan de Antwerpse kade bijna niet op, maar na het plaatsen van een verbodsbord werd hij ineens aantrekkelijker voor velen.

Meer mensen kijken gebiologeerd naar de appel in de vreemde boom en tien op de 250 passanten raken de appel wel aan. Drie mensen gaan zelfs over om de appel af te trekken en hem te gaan opeten.

Deze test werd gedaan om na te gaan hoe het toch komt dat zo veel mensen toch nog naar de sigaret grijpen ondanks de afschrikwekkende afbeeldingen op de verpakking en de vele waarschuwingen dat het slecht is voor de gezondheid. Op allerlei manieren wordt er geprobeerd de mensen het roken af te raden, maar toch lijkt men er niet in te slagen.

Er is een algemeen rookverbod op publieke plaatsen en op café en er zijn grootscheeps opgezette campagnes. Hoe komt het dan dat er toch nog mensen beginnen te roken?

Voorbeeldfunctie

Opvallend is dat de voorbeeldfunctie belangrijk is. Ouders die roken krijgen makkelijker kinderen die gaan roken, ook al zijn de ouders er tegen. Erger nog is dat door het kuddegevoel, kinderen in de omgeving van die rokende volwassenen dat gedrag willen over nemen en ook andere kinderen gaan aanzetten om mee met hen te roken. Steeds ziet men dat men ook anderen wil betrekken in zijn handeling.

Dat is nu ook wat algemeen in de wereld gebeurt met het foutief gedrag in het algemeen. De groep is steeds sterker dan het individu en sleurt de zwakkeren er in mee. Opvallend is daarbij dat men diegene die er niet mee aan wil doen gaat beschuldigen van de zwakkere te zijn waar dat die eigenlijk de sterkere is ener een eigen mening kan op na houden. Velen willen echter niet onderdoen voor de groep en gaan mee heulen met die massa.

Het is daarvoor dat Jezus en zijn apostelen ons ook voor waarschuwden. Zij raadden ons aan niet de wereld te volgen maar ons eigen hart. Zij waarschuwden ons te luisteren naar ons innerlijke en weerstand te bieden aan de kuddegeest. Wij moeten afstand durven nemen van de wereld en God volgen, eerder dan die wereld waarin velen zich thuis willen voelen.

Zoals uit de testen van “Ook getest op mensen” bleek is de mens zeer makkelijk beïnvloedbaar en wil deze graag in de groep thuis horen. Ook is hij meer geneigd iets te doen wat niet mag, dan op te volgen van wat hij hoort te doen.

Hierbij kunnen wij zien hoe wetenschappelijk bewezen kan worden hoe zonde ontstaat en hoe het komt dat de mens zo makkelijk tot zonde wordt aangetrokken. Alsook werd wetenschappelijk bewezen welk een belang voorbeeldfuncties kunnen hebben. Als Christenen is het daarom eens te meer belangrijk dat wij ons zelf aan de Wetten van God houden en dit ook aan andern laten zien.