Filippenzen 1 – 2

StPaul ElGreco
De dienaar en apostel Paulus voorgesteld door El Greco rond 1608-1614
Het grootste deel van de Nieuwe Testament brieven (of epistels)van Paulus beginnen met zijn introductie van zichzelf als “Paulus, een apostel van Jezus Christus“.
Door te verwijzen naar zichzelf als een “apostel” onderlijnt hij het gezag waarmee hij schrijft – hij zegt dat hij een status heeft die door Jezus zelf aan hem is toegewezen. De brief aan de Filippenzen legt zo geen nadruk op zijn positie van autoriteit: hier stelt hij zich, naast Timothy als “slaven van Jezus Christus”. Slaven (dat is wat het woord “dienaars” of “dientknechten” in de praktijk betekent) waren in werkelijkheid aan de andere kant van het spectrum van de menselijke status van “apostelen”. Dus, voor mensen met een ernstige, onderzoekende geest, rijst de vraag waarom Paulusdeze beschrijving van zichzelf gebruikt in deze brief. En het is de inhoud van de brief die het antwoord levert op die vraag.

De brief is gericht aan een ecclesia (of ‘kerk‘ zo u wilt – het Nieuwe Testament verwijst altijd naar kerken en gemeenten van de gelovigen, en niet naar de gebouwen waar zij bijeenkwamen), die werd opgericht door Paulus (de vroegere Saul van Tarsus) tijdens zijn eerste bezoek aan ‘Europa’ zoals beschreven in Handelingen hoofdstuk 16. En het is heel duidelijk dat die ecclesia een speciale plaats in Paulus ‘genegenheid had – lees  maar Filippenzen 4:13-18 om te ontdekken hoeveel hij hun praktische steun voor hem op prijs stelde, toen hij vertrokken was en verder ging naar Thessalonica. Ze waren een liefdevolle groep mensen, en natuurlijk hield hij ze hoog in aanzien. Maar alles was niet goed, en eerder in hoofdstuk 4 horen we over 2 van de vrouwelijke leden van de ecclesia, die niet steeds goed met elkaar konden opschieten- duidelijk was er iets gebeurd dat resulteerde in het niet meer met elkaar omgaan. Hij dringt er bij hen op aan om “van dezelfde geest in de Heer” te zijn – een eenvoudig oproep, maar één die een taal gebruikt die ons terugbrengt naar het eerste deel van de brief.

In het eerste of openende hoofdstuk is de nadruk die Paulus hecht aan hen als een verenigde groep mensen of congregatie, het vermeldenswaard – merk het aantal keren dat hij het woordje “alle” gebruikt ; 6 keer in dat 1ste hoofdstuk. Onvermijdelijk waren er verschillen die die eenheid uitdaagden zoals we al zagen in hoofdstuk 4, maar hij begint door het benadrukken van het ideaal. En dan in hoofdstuk 2 zal hij voor hen en voor ons de basis waarop eenheid van doel en actie kan worden bereikt definiëren  – door zich individueel verenigd te hebben met Jezus Christus. Kijk naar vers 2:

“Voldoe aan mijn vreugde door als gelijkgezinden te zijn, met dezelfde liefde, die van één akkoord, één van geest”. of: “maakt dan mijn vreugde volkomen door eensgezind te zijn, de onderlinge liefde te bewaren, en eenstemmig hetzelfde na te streven;” (Filippenzen 2:2 CANIS)

Gelijkgezinden of eensgezinden zijn zij die van een gelijkaardig denken zijn of een eenheid van denken hebben.

“maakt dan mijn blijdschap volkomen door hetzelfde te bedenken, terwijl u dezelfde liefde hebt, eenstemmig bent, het ene bedenkt.” (Filippenzen 2:2 TELOSNT)

“maakt dan mijn vreugde volkomen door uw eenheid van denken, uw eenheid in de liefde, uw saamhorigheid en eensgezindheid.” (Filippenzen 2:2 WV78)/“maak mijn vreugde dan volledig door uw eenheid van denken, uw eenheid in de liefde, uw saamhorigheid en eensgezindheid.” (Filippenzen 2:2 WV95)

Die eenheid van denken haakt terug in op de aanhaling in hoofdstuk 4, maar zal ook terug naar boven komen in hoofdstuk 2 vers 5: “Die gezindheid moet onder u heersen die ook in Christus Jezus was:” (Filippenzen 2:5 WV95) / “d Laat daarom die gezindheid in u zijn, die ook in Christus Jezus was, {d #Mt 11:29 Joh 13:15 1Pe 2:21 1Jo 2:6}” (Filippenzen 2:5 HSVNTPS)

Een geestesgesteldheid, gezindheid of gevoelen die gemeenschappelijk is, maar eveneens in Christus Jezus.

Laten we nu zien wat Paul ons zal zeggen over de “geest” van Christus = zijn houding / opvatting/zienswijze/visie/ karakter. Hij vertelt ons dat Jezus “in de gestalte van God” was. Voor de meerderheid van de christenen wordt hierin de bevestiging gezien dat Jezus en God één zijn in persoon en wezen of substantie – de alom geloofde of wijdverspreide leer van de Drie-eenheid. Maar deze tekst zegt niet dat Jezus God was – alleen dat hij in de vorm van God was en daarna werd geopenbaard in “de vorm van een dienstknecht” (v7).

“heeft Hij toch er Zich van ontdaan, door de gestalte aan te nemen van een slaaf en gelijk te worden aan de mensen.” (Filippenzen 2:7 CANIS)

In feite ontkent het expliciet de fundering van de Drie-eenheid of Heilige Drievuldigheid, omdat het zegt dat Jezus niet ‘greep naar gelijkheid met God’. Hij kwam om mannen en vrouwen te laten zien hoe God is  – neem bijvoorbeeld Johannes 14:8-9 – waar hij expliciet stelt dat zijn Vader groter is dan hij.

“Gij hebt gehoord, dat Ik u zeide: Ik ga heen, maar Ik kom tot u terug. Zo gij Mij liefhad, zoudt gij u verheugen, dat Ik naar den Vader ga; want de Vader is groter dan Ik. —” (Johannes 14:28 CANIS)

(Merk ook dat hij niet zegt dat hij terug gaat naar waar hij vroeger was om terug zijn plaats als Vader in te nemen, maar dat hij terug naar die persoon, die Vader is, gaat.)

Jezus ‘missie was om een dienst uit te voeren voor het menselijk ras, die alleen zou kunnen worden gedaan door iemand die volledig zou kunnen geïdentificeerd worden met de mensheid in alle opzichten. Lees Mattheüs 20:25-28 voor de bevestiging van hoe Jezus zijn eigen rol begreep. En zie hoe die houding van de dienst wordt toegelicht in het incident opgenomen in Johannes 13:1-10 waar Jezus  de voeten wast van zijn leerlingen – een taak normaal gesproken gedaan door de slaaf van het huishouden!

“Maar Jesus riep hen naar Zich toe, en sprak: Gij weet, dat de vorsten over de volkeren heersen, en dat de rijksgroten ze hun macht laten voelen. Zo moet het niet zijn onder u; maar wie onder u groot wil worden, moet uw dienaar zijn; en wie onder u de eerste wil wezen, moet uw knecht zijn. Ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen, en zijn leven te geven tot losprijs voor velen.” (Mattheüs 20:25-28 CANIS)

“Het was nu daags voor het paasfeest. Jesus wist, dat zijn uur was gekomen, om uit deze wereld naar den Vader te gaan. Had Hij de zijnen liefgehad, die in de wereld waren, thans had Hij hen lief ten einde toe. Het avondmaal was begonnen; en reeds had de duivel Judas, zoon van Simon Iskáriot, het plan ingeblazen, om Hem te verraden. Hoewel Jesus wist, dat de Vader Hem alles in handen gesteld had, en dat Hij van God was uitgegaan en tot God zou wederkeren, stond Hij toch van tafel op, legde zijn klederen af, nam een linnen doek, en omgordde Zich daarmee. Dan goot Hij water in het bekken, en begon de voeten der leerlingen te wassen en af te drogen met de linnen doek, waarmee Hij omgord was. Zo kwam Hij ook bij Simon Petrus. Maar deze zeide tot Hem: Gij Heer; wast Gij mij de voeten? Jesus antwoordde hem: Wat Ik doe, begrijpt ge nu nog niet; maar later zult ge het inzien. Petrus zeide Hem: Nooit in der eeuwigheid zult Gij me de voeten wassen. Jesus antwoordde hem: Zo Ik u niet was, hebt ge geen gemeenschap met Mij. Simon Petrus zei Hem: Heer, dan niet mijn voeten alleen, maar ook mijn handen en mijn hoofd. Jesus sprak tot hem: Wie een bad heeft genomen, behoeft zich niet te wassen, maar hij is rein geheel en al. Ook gij zijt rein, maar niet allen.” (Johannes 13:1-10 CANIS)

Er is een interessant incident opgenomen in Mattheüs 12:15-21, waar Jezus, die wonderen van genezing had verricht vervolgens de begunstigden verzoekt dat van zijn helende aanraking niet publiekelijk zal bekend gemaakt worden. Daarna volgt een uitgebreid citaat uit Jesaja 42, waar God  profetisch verwijst naar de werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd door Jezus als ‘dienaar van God’, hij was zijn unieke status als de Zoon van God niet te staan te schreeuwen vanop de daken, maar moest rustig verder gaan over zijn werk van de prediking van het evangelie – het goede nieuws over het koninkrijk van God beschikbaar voor zowel Joden als heidenen (= niet-joden). Dat was het werk van Gods “dienaar“. En wat Jezus heeft bereikt, is:

Overwinning over de zonde – hij werd verleid om te zondigen, zoals wij, maar hij gaf nooit toe aan de verleiding – hij was zonder zonde (Hebreeuwen 4:15)

“Want we hebben geen Hogepriester, die onze zwakheden niet meevoelen kan, maar Eén, die bekoord werd geheel op dezelfde wijze als wij, behoudens de zonde.” (Hebreeën 4:15 CANIS)

Overwinning op de dood – hij stierf zonder de dood te verdienen, waardoor hij het recht verwierf te worden opgewekt uit de doden, en een hoop te creëren van  van de opstanding uit de dood voor anderen, met hem verbonden (Handelingen 2:22-24, 1 Kor 15:20-23)

“Mannen van Israël, hoort deze woorden: Jesus van Názaret, een man, voor wien God bij u heeft getuigd door krachten en wonderen en tekenen, welke God, zo gij weet, door Hem in uw midden verrichtte: Hem hebt gij overgeleverd naar het vaste raadsbesluit en de voorkennis Gods, en door de hand van heidenen aan het kruis geslagen en gedood. Maar God heeft Hem opgewekt, en verbroken de strikken van de dood; daar het niet mogelijk was, dat deze Hem vasthield.” (Handelingen 2:22-24 CANIS)

“Maar neen, Christus is van de doden verrezen, als Eersteling onder hen, die ontslapen zijn. Want omdat door een mens de dood is gekomen, daarom ook is door een Mens de opstanding der doden. Zoals allen immers sterven door hun gemeenschap met Adam, zo zullen ook allen door hun gemeenschap met Christus herleven. Maar iedereen naar eigen rang. Christus als Eersteling; dan zij, die Christus toebehoren bij zijn komst.” (1 Corinthiërs 15:20-23 CANIS)

Filippenzen 2 wordt een overzicht van alles wat Jezus bereikt heeft, niet door te wijzen op zijn legitieme status als de Zoon van God, maar door het maken van zijn leven tot een uitgebreide daad van dienstbaarheid. Hij “werd gehoorzaam tot in de dood, ja de dood van het kruis”. De enige andere plaats in het Nieuwe Testament waar de gehoorzaamheid van Jezus wordt genoemd is Hebreeën 5:8 die, weer zijn titulaire aanspraken terzijde schuift om zijn prestaties te benadrukken: “Al was hij een zoon, heeft hij gehoorzaamheid geleerd door de dingen die hij heeft geleden”.

“ofschoon Hij bovendien zelfs de Zoon was, heeft Hij toch door zijn lijden de gehoorzaamheid geleerd,” (Hebreeën 5:8 CANIS)

“Filippus zei Hem: Heer, laat ons den Vader zien; dan zijn we tevreden.” (Johannes 14:8 CANIS)

Iemand die co-gelijk en mede-eeuwig is met God kan niet ‘gehoorzaamheid leren ‘ – alleen iemand die volledig het ervaren van de dagelijkse realiteit van de menselijke natuur ondergaat. Hetzelfde punt wordt gemaakt in de manier waarop de passage in Filippenzen 2 concludeert: omdat Jezus de rol aanvaardde gedefinieerd voor hem door God als een dienaar:

Ut in nomine Jesu Gesu Rome
Cartel met het opschrift "Ut In Nomine Jesu omne genu flectatur coelestium, terrestrium et infernorum" ("opdat in de naam van Jezus elke knie zich zal buigen, van dingen in de hemel en die op de aarde en die onder de aarde" Filippenzen 2: 10) door Antonio Raggi en Leonardo Retti naar een ontwerp van il Baciccio. Vault van de Kerk van Gesù, Rome.
“Maar daarom dan ook heeft God Hem verheven en Hem de Naam gegeven hoog boven alle namen, opdat in de Naam van Jesus iedere knie zich zou buigen in de hemel, op aarde en onder de aarde,” (Filippenzen 2:9-10 CANIS)

Jezus kon niet verheven worden door God, als hij al gebruik maakte van de status van de co-gelijkheid met God. (Als God zijnde zou hij trouwens al de meest verheven persoon zijn en behoorde alles reeds aan hem toe en zou het hem toe blijven behoren.) De Vader is altijd groter geweest dan de Zoon, en zal altijd zo zijn (zie 1 Korintiërs 15:28).

“Zodra dus alles aan Hem onderworpen is, zal ook de Zoon Zichzelf onderwerpen aan Dengene, die alles aan Hem onderwierp, opdat God zij: Alles in allen.” (1 Corinthiërs 15:28 CANIS)

Jezus heeft nu op een prachtige status verworven door zijn vrijwillige onderwerping aan de wil van zijn Vader: hij is aan de rechterkant van zijn Vader aan het wachten op instructies om naar de aarde terug te keren en het te verfraaien door deze te vullen met de kennis van Gods heerlijkheid (Num 14: 21, Jesaja 11:9, Habakuk 2:14, 2 Korintiërs 4:6), of in de woorden van Filippenzen 2:11:

“en alle tong zal belijden: Jezus Christus is Heer!, tot glorie van God de Vader.” (Filippenzen 2:11 NB)

“niettemin, zowaar ik leef en glorie van de ENE al het land vervult:” (Numeri 14:21 NB)
“Ze zullen geen kwaad doen en geen verderf stichten op heel de berg van mijn heiligdom,- want vervuld zal het land zijn van kennis van de ENE, zoals wateren die de zee overdekken. •” (Jesaja 11:9 NB)
“Want de aarde moet worden vervuld van kennis van glorie van de ENE,- zoals wateren de zee overdekken. ••” (Habakuk 2:14 NB)
“Want de God die gezegd heeft ‘uit het duister zal licht schijnen’, {#Ge 1:3} is het die heeft geschenen in onze harten,- tot verlichting met de kennis van Gods heerlijkheid in het aangezicht van Christus.” (2 Corinthiërs 4:6 NB)

Geen verrassing, dan dat Paulus zichzelf moet introduceren als een dienstknecht van Jezus Christus – het delen in het werk van de dienstverlening aan hen die God wil redden. En we kunnen nu goed voorstellen dat de 2 dames in Filippi, die ‘moeders mooiste niet waren’ nu begrijpen dat als ze beide proberen om de geest van Christus te ontwikkelen en te manifesteren dat zij dan onvermijdelijk moeten worden verzoend met elkaar om deel te nemen in het werk van de kerkelijke dienst.

“De genade van de Heer Jezus Christus zij met u allen.” (Filippenzen 4:23)

Steve Weston

Origineel: Philippians 1 – 2

vertaling en additionele nota’s door Marcus Ampe

Aansluitend op:  Zalving van Christus als profetische repetitie van de begrafenisrituelen  Dienaar van zijn Vader, Slaaf voor mens en God & Een Messias om te Sterven

Franse versie / Version Française: Philippiens 1 – 2

+

U kan verder artikelen vinden over volgende onderwerpen uit dit artikel:

Over Éénheid van God en Christus:

  1. Monothelitism
  2. Rond God de Allerhoogste
  3. Eigenheden aan God toegeschreven
  4. Geloof in slechts één God
  5. Rond Jezus
  6. Eigenheden aan Jezus toegeschreven
  7. Jezus zoon van de Allerhoogste God
  8. Geloof in Jezus Christus
  9. God, Jezus Christus en de Heilige Geest
  10. Heilige Drievuldigheid of Drie-Eenheid
  11. Is God Drie-eenheid
  12. God versus goden
  13. 95 stellingen Wittenberg Maarten Luther #3:14-25 Wie God in zijn Eenheid wil loven, moet mediteren over zijn Drieheid.
  14. 95 stellingen Wittenberg Maarten Luther #8:64-75
  15. 95 stellingen Wittenberg Maarten Luther #11: 86-95
  16. 95 stellingen Wittenberg Maarten Luther #12 Om te herinneren #1 God de Vader Men heeft een hiërarchie in de hemel. Wie God liefheeft, moet de Drie-eenheid opgeven, of als eerste aanzet, vraagtekens durven plaatsen.
  17. 95 stellingen Wittenberg Maarten Luther #12 Om te herinneren #3 Betreft Jezus C Jezus is niet God. God redt door middel van zijn in Maria verwekte zoon.
  18. Niet goddelijkheid van Christus toch
  19. Reflectie van God
  20. De rol van de Vader en zijn Zoon
  21. Wie zijt Gij, Here?
  22. Geest van aanneming waarbij wij roepen Abba, Vader
  23. Jezus doet het goede werk via Zijn Vader
  24. God versus goden
  25. Redenen dat Jezus niet God is
  26. Bedenkingen Beeld van God
  27. Bedenkingen Het Begin Joh 1
  28. Bedenkingen Verwarring tussen Jezus en God
  29. Bedenkingen Wie was er bij de Schepping
  30. Gods hoop en onze hoop
  31. Jezus Bemiddelaar tussen God en Mens
  32. Hij is de Zoon van God
  33. Hij die zit aan de rechterhand van zijn Vader
  34. Afstraling van God’s Heerlijkheid of Afstraling van Gods heerlijkheid
  35. Reflectie van God
  36. Geloof voor God aanvaardbaar
  37. Wat te vinden in de Bijbel

Over Jezus de Zoon en Knecht van God en de Knecht der mensen:

  1. Een man die de geschiedenis van het mensdom veranderde
  2. Jezus Christus is in het vlees gekomen
  3. Yahushua, Yehoshua, Yeshua, Jehoshua of Jeshua
  4. Heer, Yahuwah, Yeshua of Yahushua
  5. Jezus Christus, Messias, Heer, maar niet God
  6. Hij die gezonden is naar de aarde
  7. Christus verwekt door de Kracht van de Heilige Geest
  8. Man van Nazareth
  9. Jezus zoon van God
  10. Christus Jezus: de Zoon van God
  11. Christelijke Overdenking: Jezus zoon van God
  12. Jezus had het nodig om gezegende woorden van zijn Vader te horen
  13. Het begin van Jezus #12 Gezalfd na Johannes de Doper

  14. Johannes 1:18 wat zegt de Bijbel: Niemand heeft ooit God gezien; de eniggeboren Zoon, die in de schoot des Vaders is, Hij heeft Hem doen kennen.
  15. Is Jezus of Yeshua de beloofde Verlosser, de Messias?
  16. Jezus van Nazareth #1 Jezus Geboorte
  17. Met wie kan je hem vergelijken
  18. Jezus’ mirakelen voldoende om zijn identiteit te bewijzen
  19. Christus kennen is zin geven aan het leven
  20. De Knecht des Heren #1 De Bevrijder
  21. De Knecht des Heren #2 Gods zwaard en pijl
  22. De Knecht des Heren #3 De Gewillige leerling
  23. De Knecht des Heren #4 De Verlosser
  24. De Knecht des Heren #5 De Gezalfde gezant
  25. Jezus van Nazareth #2 De zoon van Maria
  26. Jezus van Nazareth #3 De Zoon van God
  27. Jezus van Nazareth #4 Die geen zonde gedaan heeft
  28. Jezus van Nazareth #5 Zijn Unieke persoonlijkheid
  29. Jezus van Nazareth #6 Zijn unieke macht
  30. Jezus van Nazareth #7 Zijn Leven van gebed
  31. Voormenselijk bestaan Jezus: goddelijkheid
  32. Voormenselijk bestaan Jezus #2: waar Hij tevoren was
  33. Voormenselijk bestaan Jezus #3 gekomen uit de hemel
  34. De Onschuldige
  35. Het Beschreven Lam
  36. Lam van God #3a Schristus stierf als onschuldig Lam
  37. Lam van God #3c Christus stierf als onschuldig Lam NT teksten
  38. De Leidsman van geloof
  39. Toewijding van Jezus
  40. Lezen wat er staat geschreven
  41. Vrijheid in Christus #1 Onder de Wet
  42. Vrijheid in Christus #2 Hij die kwam
  43. Jezus de zondaar Jesus a sinner
  44. Gewond voor onze fouten
  45. Achtergelaten aan een paal tot in de dood
  46. Hoe heeft Jezus zulk een plezier voor God gedaan
  47. Zeggingskracht van beelden in de Bijbel #5 Voorafschaduwing
  48. Wees niet bang, er is goed nieuws want een redder is geboren
  49. Christus koning
  50. Geheime of publieke terugkeer van Jezus
  51. Christus wederkomst
  52. Priesterschap van Christus

Omtrent Dienen & Dienstbaarheid:

  1. Dienaar in de gegeven genade
  2. Kies niet onjuist te zijn, omwille van verschillend te wezen
  3. Probeer vooruit te rijden in plaats van achteruit
  4. Laat mij anderen van harte dienen
  5. De Kern van God dienen
  6. 1Korinthiërs 3:6-7 God die Wasdom geeft #2 Paulus en andere dienaars.
  7. Kleine kudde en beleidvolle slaaf

Als Christus worden:

  1. Toewijding van ons
  2. Christus niet bezitten
  3. Focussen op Christus
  4. Relatie tot Christus
  5. Relatie tot God
  6. Relatie tot medemens
  7. Zorg dragen om als Christus te worden
  8. Mannelijke en vrouwelijke rol in Christus
  9. Hoe ons te gedragen
  10. Niet houden van dat soort Christenen
  11. Liefde voor Jezus Christus
  12. Laat mij kiezen voor eerste-belang-dingen
  13. Christus winnen, Jehovah vertrouwen
  14. Zij die Christus willen nadoen
  15. Werking van de hoop
  16. Slag om waardigheid in zuivere natuur
  17. De Wet van de Liefde, basis van alle instructies
  18. Christus kennen is zin geven aan het leven
  19. De Bijbel onze Gids #3 de Toekomst van de Rechtvaardigen #1
  20. Eén met Christus, één met elkaar
  21. Eén met Christus, verschillend met of van elkaar
  22. Studiedag: Gods indringende boodschap #3 Met Christus gestorven en opgewekt
  23. Halfslachtig leerlingschap
  24. Niet allen zullen het Koninkrijk beërven
  25. To belong to Christ= Christus toebehoren

Lees omtrent de vereniging van Christenen of de Gemeenschap van Christenen:

  1. God navolgen of de wereld?
  2. Hoop eerste christenen
  3. Christus toebehorenden
  4. Toebehoren
  5. Één met Christus
  6. Eén met Christus, één met elkaar
  7. Vrijwilligheid van het Christen zijn
  8. Christen worden iets anders dan lid worden van een kerk.
  9. Zuivering voor allen
  10. Verlossing voor Gods volk
  11. Gericht op God
  12. Gericht op Jezus
  13. Al of niet verenigen
  14. Verenigen
  15. Eenheid is heelheid
  16. Eenheid in Jezus en Jezus in ons en God in hem
  17. Theologen over toekomst Christelijke Eenheid
  18. Leden in het lichaam van Christus
  19. Welk deel van het lichaam ben jij
  20. Eén wereld één belofte
  21. Broers en broeders
  22. In elkaar zijn
  23. Munt u uit in het Werk van de Heer
  24. Bedenkingen Jood of Christen zijn
  25. Actualiteit Christelijk enthousiasme kan camouflage zijn
  26. Verenigd door Christus
  27. Bijbelonderzoek Inleiding Navolgers van Christus
  28. Verzamelen of Bijeenkomen & De Ecclesia
  29. Parochie
  30. Congregatie
  31. Een samenkomst of meeting
  32. Christadelphian mens
  33. Christelijk leven
  34. Christen genoemd
  35. Rechtvaardigen
  36. Christen mensen met ons geloof
  37. Koninkrijk Gods
  38. Koninkrijk van God
  39. Mijn Geloof
  40. Opdracht voor christen
  41. Organisatie der broeders in Christus
  42. Organisatie gemeenschap
  43. Sleepnet
  44. Artikelen over het Christen zijn
  45. Te Nemen Stappen

13 thoughts on “Filippenzen 1 – 2

Geef een reactie - Give a reaction

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.